25-ე კადრი ანუ როგორ გვმართავენ მასონები

ინგლისელმა ნათანიელ ბათერმა (ის, სხვათა შორის, შექსპირის “მეფე ლირის” პირველი გამომცემელია) 1622 წელს ლონდონში დააფუძნა ცნობის ფურცელი გრძელი სათაურით News from Most Parts of Christendom or Weekly News from Italy, Germany, Hungaria, Bohemia, the Palatinate, France and the Low Countries, რომელიც მიჩნეულია მსოფლიოში პირველ გაზეთად, ამ  სიტყვის იმგვარი მნიშვნელობით, რაც დღესაა მიღებული. 2 წლის შემდეგ ბათერმა და მისმა პარტნიორმა ნიქოლას ბურნმა  დაიწყეს ყოველკვირეული Certain News of the Present Week (მოგვიანებით, უბრალოდ Weekly News) გამოცემა… ამას ყველაფერს კი იმიტომ ვწერ, რომ სწორედ ამ გამოცემაში გამოჩნდა 1624 წელს მსოფლიოში პირველი სარეკლამო განცხადება, რომელიც წიგნებით ვაჭრობას ეხებოდა.

ჰოდა, მას მერე დაიწყო და არ ჩერდება. 🙂

რეკლამის მთავარი მიზანი იყო და არის და მუდამ იქნება კლიენტთა მიზიდვა, მაგრამ ამ მიზანს რეკლამა სხვადასხვა გზით აღწევს. კარგა ხანს, რეკლამის შემკვეთთა მოლოდინი იმწამიერი ეფექტი იყო – დღეს სარეკლამო განცხადება გამოქვეყნდა და ხვალ უკვე მაღაზიასთან რიგები დადგა… ოცნებებში. 🙂 ამგვარი მიდგომის მწვერვალი იყო ე.წ. 25-ე კადრის გამოგონება, რომელიც 1957 წელს ამერიკელმა მარკეტოლოგმა ჯეიმს ვაიქერიმ (James Vicary) დააპატენტა.

25-ე კადრი (ოფიციალურად მას “ფარული შეტყობინების” (Subliminal Message) მეთოდი ეწოდება) ადამიანზე ქვეცნობიერ ზემოქმედებაზეა დაფუძნებული. არ მგონია, ვინმე იყოს დარჩენილი, ვისაც მის შესახებ არ ჰქონდეს გაგონილი. ნიუ ჯერსის ქალაქ ფორთ ლის კინოთეატრში ფილმ “პიკნიკის” დემონსტრირებისას, ვაიქერიმ ფირში ჩაამონტაჟა 1/3000 წამის ხანგრძლივობის კადრები: “დალიე კოკა-კოლა” და “გშია? ჭამე პოპ-კორნი”, რომელთაც ადამიანის თვალი ცნობიერად ვერ აღიქვამდა, ანუ ფილმის ცქერას ისინი ხელს არ უშლიდა, მაგრამ პირდაპირი ზემოქმედების ეფექტი ქონდა – ტესტის შედეგად “კოკა-კოლისა” და პოპ-კორნის გაყიდვები დაახლოებით 60 და 20 პროცენტით გაიზარდა…

ყველაფერი ზემოთქმული – თავად ჯეიმს ვაიქერის თქმით. წიგნმა, რომელშიც მან ექსპერიმენტების შედეგები წარადგინა, შოკი გამოიწვია. რამდენიმე ქვეყანაში (აშშ-ის ჩათვლით) 25-ე კადრის მეთოდი ადამიანის მანიპულირებად გამოცხადდა და აიკრძალა… თუმცა, დამოუკიდებელ სპეციალისტთა მიერ ჩატარებულმა კვლევებმა დაადასტურეს, რომ ვაიქერის მეთოდი პრაქტიკულად ვერანაირ გავლენას გაყიდვების ზრდაზე ვერ ახდენდა. ყველაფერი დამთავრდა იმით, რომ 5 წლის შემდეგ ჯეიმს ვაიქერი იძულებული გახდა, მის მიერ ჩატარებული ტესტის შედეგების გაყალბება ეღიარებინა.

მიუხედავად ამისა, ცნობილია რამდენიმე შემთხვევა, როდესაც მათოდი მოგვიანებითაც გამოიყენეს (აშშ-ის კომუნიკაციების ფედერალურ კომისიას (FCC) ამ საკითხზე რამდენიმე მოსმენაც კი აქვს ჩატარებული), თუმცა, რამდენად შედეგიანი იყო ასეთი რეკლამა – ეს უკვე სხვა საკითხია.

“ფარული შეტყობინების” ეფექტურობაზე ფსიქოლოგები და მარკეტოლოგები დღემდე ვერ თანხმდებიან.

მე პირადად ძალიან დამაჯერებელი არგუმენტი მის წინააღმდეგ მოვისმინე პროფესორისგან, რომელიც “საქონლის ბაზარზე წარდგენის“ ლექციის კურსს მიკითხავდა. როდესაც მას 25-ე კადრის შესახებ დავუსვით შეკითხვა, ასე გვიპასუხა: ეს მეთოდი  სინამდვილესთან ახლოს რომ ყოფილიყო, თქვენ ახლა აქ არ ისხდებოდით, სსრკ არ დაიშლებოდა და არც ხავერდოვანი რევოლუცია მოხდებოდაო (გულისხმობდა მისი ქვეყნის – ჩეხეთის ხავერდოვან რევოლუციას, ვარდების რევოლუცია მაშინ ჯერ ჩანაფიქრშიაც არ არსებობდა).

თუმცა, “ფარულ შეტყობინებას”, ჩანს, მაინც აქვს შეზღუდული ეფექტი, მაშინ, როდესაც ადამიანს იმ კონკრეტულ წამს მართლაც აქვს კონკრეტული მოთხოვნილება, რომლის დაკმაყოფილებაც კონკრეტულ რეკლამირებულ პროდუქტს შეუძლია – ეს 2006 წელს იოჰან კარემანსის (Johan Karremans) ხელმძღვანელობით ჰოლანდიაში ჩატარებულმა გამოკვლევამ აჩვენა. კარემანსის ექსპერიმენტში  ორი ჯგუფი მონაწილეობდა, რომელთაგან “ლიფთონის” ცივი ჩაის რეკლამამ ეფექტი იქონია მათზე, რომლებსაც ექსპერიმენტის განმავლობაში მარილიანი ორცხობილით გაუმასპინძლდნენ და, შესაბამისად, დაამწყურვალეს.

ეს, გარკვეულად, უკავშირდება მარკეტინგში (და არა მხოლოდ) ცნობილ კიდევ ერთ ე.წ. შერჩევითი აღქმის ფენომენს – ადამიანი ბევრად უფრო ღიაა იმ ინფორმაციის მისაღებად, რომლისთვისაც “შემზადებულია”.

2007 წელს, ჯეიმს ვაიქერის ექსპერიმენტის იუბილის აღსანიშნავად, ბრენდ-მარკეტინგის საერთაშორისო კონფერენციაზე (MARKA 2007) ის ხელახლა გაიმეორეს, ოღონდ ამჯერად ფილმ “პიკნიკის” 25-ე კადრი რეკლამას უწევდა გამოგონილ ბრენდს – Delta, რის შემდეგაც ცდის მონაწილეებს სთხოვდნენ არჩევანი გაეკეთებინათ Delta-სა და Theta-ს შორის. 80%-ზე მეტმა არჩევანი Delta-ს სასარგებლოდ გააკეთა.

“ფარულ შეტყობინებას” გავს ასევე ე.წ. ჩადგმები (Embedded Marketing) – როდესაც, მაგალითად, რომელიმე ფილმში გამოყენებული “რეკვიზიტის” (საათი იქნება, ნოუთბუქი, კალმისტარი, სათვალე, პერანგი… რაც გნებავთ) მწარმოებელი, ლოგო, მოდელი მკაფიოდ ჩანს.  აგრეთვე, სხვა ანტურაჟი და გარემო – რესტორანი, სასტუმრო, მაღაზია… ხშირად, ამ დასახელებების გამოჩენაში სპონსორების ფულია გადახდილი (მშვენიერი მაგალითია Nokia და Samsung-ის მობილური ტელეფონები ფილმ “მატრიცაში”), თუმცა შესაძლებელია, ეს უანგაროდაც მოხდეს – სცენარის ავტორის ან რეჟისორის ან ფილმის სხვა შემქმნელების პირადი გემოვნებისა და სურვილების წყალობით ან, უბრალოდ, შინაარსიდან გამომდინარე.

P.S.

ყველა, ვინც ეს პოსტი ბოლომდე წაიკითხა, მახეში გაება და 12-ჯერ გახდა “25-ე სტრიქონის” მსხვერპლი.

გმადლობთ.

© Lord Vader. Stylish Blog.
საავტორო უფლებები დაცულია. ნამუშევრის კოპირება, ციტირება და გამოქვეყნება დაშვებულია მხოლოდ ავტორისა და წყაროს (პოსტზე ლინკის) მითითებითა და ნებართვით და მხოლოდ არაკომერციული მიზნებით. This work is licensed under a Creative Commons Attribution-NonCommercial 3.0 Unported License.

___
ასევე:

უითმენი და ლივაისი