საბჭოთა ცენზურასთან მებრძოლი კატა ასპიდი

კვირადღის პოსტი

იყო და არა იყო რა, ძაღლზე უკეთესი ვინ იქნებოდა, მაგრამ ცხოვრობდა კატა ასპიდი (მოფერებით – ასია) და მისი კნუტი ტოლსტი კისი.

ასპიდი იური კნოროზოვის კატა იყო. კნოროზოვი უკრაინის სოფელ იუჟნიში (ხარკოვის მახლობლად) დაბადებული ლინგვისტი, ეთნოლოგი, მაიას ცივილიზაციის და დამწერლობის მკვლევარი და ამ სკოლის დამფუძნებელია საბჭოთა კავშირში. მსოფლიო მნიშვნელობის მეცნიერი. იმდენად ნიჭიერი, რომ სტალინმაც კი დაინდო და ბრძანა – მაგას ხელი არ ახლოთო, მიუხედავად იმისა, რომ უამრავი მოშურნე ჰყავდა და “დანოსს” “დანოსზე” წერდნენ, თან, მეორე მსოფლიო ომის დროს, გერმანელების მიერ ოკუპირებულ ხარკივისა და ჩერნიჰივის ოლქებში ცხოვრობდა.

კნოროზოვი ამბობდა, მაიას დამწერლობის გასაღები ჩემმა კატამ მაპოვნინაო, როდესაც კნუტთან მის კომუნიკაციას ვაკვირდებოდიო.

თავისი კვლევის თანაავტორადაც გამოაცხადა, თუმცა საბჭოთა ცენზურამ, ცხადია, არ გაუშვა და ასპიდის სახელი ამოაშლევინეს.

ეგეთი უკუღმართი ქვეყანა იყო ის საბჭოთა კავშირი – არც ადამიანებს ინდობდა, არც – კატებს (ზოგს კიდევ ენატრება).

ანასტასია ტიხა

რა ხანია, არაფერი დამიწერია. ომზე მინდა დავწერო, უკრაინელებზე და ერთ არაჩვეულებრივ, მამაც გოგოზე.

ამ ომს უთვალავი გმირი ჰყავს. ზოგი ფრონტის წინა ხაზზე იბრძვის, სხვა – ზურგში. მაგრამ, სამხედროების გარდა, ბევრია, ვინც სხვა, მნიშვნელოვან საქმეს აკეთებს და ჩრდილში რჩება. ენერგეტიკოსები, ვინც ეს ზამთარი უკრაინას გადაატანინა, მეხანძრეები, რომელთა როლის გადაფასებაც ძნელია, ექიმები, ვინც უამრავი სიცოცხლე იხსნა, მაშველები, ვინც მრავალი გამოიყვანა ნანგრევებიდან. უკრაინის საგანგებო სამსახურის მიერ გადარჩენილთა შორის არიან ცხოველებიც, იმიტომ რომ, როგორც ეგზიუპერი ამბობდა – “პასუხს აგებ მათზე, ვინც მოიშინაურე” ან, როგორც უკრაინელები ამბობენ, кожне життя – важливе! – თითოეული სიცოცხლე ფასეულია.

ეს ფოტო, უთუოდ, ნანახი გექნებათ.

პრინცი ჰარი და დუმილის ფასი

ფათი დეივისი
(პრეზიდენტ რონალდ რეიგანის ქალიშვილი)

ალცჰაიმერით დაავადებულ მამას, მისი სენის საწყის ეტაპზე, როდესაც ხანგამოშვებით ჯერ ისევ გაუნათდებოდა ხოლმე გონება, ბოდიში მოვუხადე ჩემი ავტობიოგრაფიისთვის, მრავალი წლის წინ რომ გამოვეცი და ჩვენი ოჯახური პრობლემების კარი მკითხველებისთვის შევაღე ფართოდ. მამას უკვე უჭირდა ლაპარაკი, მაგრამ თვალებით მითხრა, რომ გამიგო.

ეს ამბავი გამახსენდა ახლა, როდესაც პრინცი ჰარის მემუარებში მამამისზე, მეფე ჩარლზზე წავიკითხე – როგორ ჩადგებოდა ხოლმე მოჩხუბარ ვაჟებს შორის და ეტყოდა: „გთხოვთ, ბიჭებო, არ გამიმწაროთ ჩემი სიცოცხლის ბოლო წლები“.

დროის განჭვრეტა შეუძლებელია – სად გაწყდება მეხსიერების მძივი? მამაჩემთან ბოლო წლები ბედის საჩუქარი იყო, როდესაც ბოდიშის მოხდის საშუალება მომეცა, მიუხედავად იმისა, რომ ჩვენს შორის უკვე მძიმე სენი ჩამოწოლილიყო ბინდად და ურთიერთობაში გვიშლიდა ხელს. მეფე ჩარლზის სიტყვებმა დამანახა ადამიანი, რომელმაც იცის, რომ მოკვდავია და სურს, შთამომავლებსაც შეახსენოს ამის შესახებ.

სნუფი მთვარეზე მიემგზავრება

კვირადღის პოსტი

ცოტახანს საიფაიდან რომ დავისვენოთ, დღეს თარგმანი არ იქნება. 🙂 თუმცა, ეს პოსტიც, ერთგვარად, საიფურია.

ბიგლის ჯიშის ცუგა სნუფი (რომლის მიკრო-მოთხრობაც, სხვათაშორის, ვთარგმნე ამასწინ) კოსმოსში სამოგზაუროდ ემზადება. კოსმოსისა და აერონავტიკის ეროვნული ასოციაციის (იგივე – NASA-ს) მთვარის მისია “არტემიდე პირველი” (Artemis I) 2022 წელს აიღებს სტარტს ჩვენი პლანეტის თანამგზავრისკენ. სნუფის ამოცანა NASA-ს “ნულოვანი გრავიტაციის ინდიკატორის” მუშაობაში გამოცდაა… ოღონდ არ მკითხოთ, რა ჯანდაბაა. 🙂 რაღაც გამორჩეულად საჭირო დანადგარი კი იქნება, რაკი მისი გამოცდა თვით სნუფის ანდეს.

იხსნა პრეზიდენტი და მოკვდე

FBI Files

1975 წლის 22 სექტემბერს სარა ჯეინ მურს დილით ადრე გაეღვიძა. ხეირიანად არც სძინებია. გამთენიისას ჩაეძინა მხოლოდ და ცოტა ხანში კვლავ ფეხზე იყო. მოსამზადებლად ბევრი დრო ჰქონდა. რევოლვერი ხელჩანთაში მოათავსა და სან ფრანცისქოს St. Francis Hotel-ისკენ გაემართა. რევოლვერი 38-კალიბრიანი ჰქონდა. 44 კალიბრის პისტოლეტი არ დაურეგისტრირებია და პოლიციამ ჩამოართვა. ბედი არა ჰქონდა. მაგრამ 38-იც გამოდგებაო, თავს იმშვიდებდა ამით. მიზნის ამბავიაო. მიზანი კი კარგი ჰქონდა.

სარა ჯეინ მურის მიზანი ამერიკის 38-ე პრეზიდენტი ჯერალდ ფორდი იყო.

სასტუმროს წინ, მოედანზე პრეზიდენტის შესახვედრად ბევრი ხალხი იყო შეკრებილი. სარა ჯეინ მური ცდილობდა, წინ წაწეულიყო, რომ პრეზიდენტთან აღმოჩენილიყო ახლოს. მითუფრო რომ, 45-კალიბრიანი პისტოლეტიც აღარ ჰქონდა. 38-კალიბრიანის იმედადღა იყო.

საკაე კატოს კატები და ერთი ძაღლი

საკაე კატო ოკუმაში ცხოვრობს. იაპონიაში. ოკუმა პატარა ქალაქია, რომელზეც, ალბათ, იაპონიის გარეთ ბევრი არაფერი იცოდნენ 2011 წლამდე. 2011 წელს კი ქალაქს წყნარი ოკენის ფსკერზე მომხდარი მიწისძვრით გამოწვეული ცუნამი დაატყდა თავს, ის ცუნამი, რომელმაც ფუკუშიმას ატომური სადგურის დაზიანება გამოიწვია. ოკუმა თითქმის სრულად დაიტბორა, შენობების უდიდესი ნაწილი დაინგრა. მოსახლეობა გახიზნეს.

ქალაქში დარჩნენ კატები და საკაე კატო. საკაე კატო ქალაქში დარჩენილ კატებს უვლის. სულ 41 კატა დარჩა ოკუმაში. კიდევ 23 დაიხრჩო და საკაე კატომ დაკრძალა. საკაე კატომ ერთი ძაღლიც გადაარჩინა. ძაღლების უმრავლესობა დახრჩო – ძაღლებმა ხომ ხეზე ცოცვა არ იციან.

ზოდიაქო

ამოსახსნელი საიდუმლოებები

1968 წლის 20 დეკემბერი: 17 წლის დეივიდ ართურ ფარადეი და 16 წლის ბეთი ლუ ჯენსენი.

1969 წლის 4 ივლისი: 19 წლის მაიქ რენო მაჟო და 22 წლის დარლინ ელიზაბეთ ფერინი.

1969 წლის 27 სექტემბერი: 22 წლის ბრაიან ქალვინ ჰართნელი და 22 წლის სესილია ენ შეფარდი.

1969 წლის 11 ოქტომბერი: 29 წლის ფოლ ლი სთაინი.

სერიული მკვლელის მსხვერპლები არიან. არის ზღვა კრიმინალისტიკური მასალის, თვითმხილველები, ფოტორობოტი, დნმ-ის კვალი, დოკუმენტური თუ მხატვრული წიგნი და ფილმი (მათ შორის დეივიდ ფინჩერის), ვერსიები, ეჭვმიტანილები და მეტსახელი ვინაობის ნაცვლად – ზოდიაქო (Zodiac).

“ფარგო” და ლორას ბუშტი

ამბავი, ახლა რომ უნდა მოვყვე, “ფარგოდან” ვიცი. ამ შესანიშნავი ამერიკული დეტექტური სერიალის III სეზონის V ეპიზოდში მოვისმინე და გამოგონილი მეგონა. გადამოწმება ვცადე და – მართალი აღმოჩნდა.

უცნაური ისტორიაა. ეგებ, დაუჯერებელიც კი მოგეჩვენოს.

2001 წლის ივნისის თვეში გოგო, რომელსაც ლორა ბაქსთონი ერქვა ბაბუას და ბებიას სტუმრობდა სთეფორშერში. იქ ლამაზი, ოქროსფერი საჰაერო ბუშტი აიღო, შეაბა ბარათი – “გთხოვთ, დაუბრუნოთ ლორა ბაქსთონს”. უკანა მხარეს მისამართიც მიაწერა და ჰაერში გაუშვა. ქარიანი დღე იყო. სთეფორშერში ხშირადაა ქარიანი დღეები. გაიტაცა ბუშტი, წაიღო. წაიღო. მაღლა ცაში აიტაცა. ისე მაღლა, რომ ლორა პაწაწა წერტილადღა ხედავდა ღრუბლებს შორის და ბაბუა სათვალითაც კი – ვეღარ. ამასობაში ბებომ სადილად უხმო და ბაბუამ და შვილიშვილმა ცაში ყურებას თავი ანებეს და სახლში შევიდნენ.

მადლობა, ბატონო პუავრ

ყოველთვის, როდესაც რამე გემრიელობას მიირთმევთ ან თავად ამზადებთ ჯერ, რომ მიირთვათ შემდეგ (და სხვებსაც გაუმასპინძლდეთ) მადლობა უთხარით ბატონ პუავრს. ბატონი პუავრია ადამიანი, ვისი წყალობითაც გვაქვს ამდენი და მრავალფეროვანი სუნელ-სანელებელი, რის გარეშეც გემრიელობა აბა რა გემრიელობა იქნებოდა.

აინ რენდი და ლედი გოდივა

ამბოხის თეორია

ვინ არის აინ რენდი, ყველამ იცის. გამოჩენილ ლიბერტარიანელ ქალებს შორის, რენდი, ალბათ, ყველაზე ცნობილია და ყველაზე გავლენიანიც. მიუხედავად იმისა, რომ თავად თავს ლიბერტარიანელებს არ აკუთვნებდა.

არ ვიცი, რა მსოფლმხედველობის მიმდევრად მიაჩნდა თავი გედაივას – იმ დროს ლიბერტარიანიზმი რა იყო ჯერ არ იცოდნენ და არც ეს ცნება არსებობდა, მაგრამ ახლა რომ ვუყურებ, იყო მასშიც რაღაც ლიბერტარიანული.

ლედი გედაივა (ან, როგორც ვუძახით ხოლმე – ლედი გოდივა Lady Godiva) მიურშიას საგრაფოს მმართველის, ლეოფრიქის მეუღლე იყო. საგრაფოს სახელი ესპანურ მურსიას კი ჰგავს ჟღერადობით, მაგრამ ბრიტანეთის ტერიტორიაზე მდებარეობდა და შვიდ სამთავროს შორის ერთი იყო. ლეოფრიქი ტახტზე რომ აბრძანდა, მაგ დროისთვის ნორმანდიელებს უილიამ დამპყრობელს მოთავეობით ანგლო-საქსური სამეფოების დამორჩილება ჯერ არ ჰქონდა დაწყებული, ამიტომ საკუთარ საგრაფოს განაგებდა, როგორც მოეპრიანებოდა.

მფრინავი კატა და მისი 9 სიცოცხლე

ბელკა და სტრელკა ვინ იყვნენ, ყველამ იცოდა ჩემ ბავშვობაში – ორი ძაღლი, ვინც პირველებმა იმოგზაურეს კოსმოსში. გაგარინზე ადრე.

ქიდდო – ასე ერქვა კატას, რომელიც 1910 წლის 15 ოქტომბერს დირიჟაბლში ჩაჯდა, რომ ატლანტის ოკეანეზე გადაეფრინა. პირველს, კატებს შორის. კატებს რა – ყველა სულიერს შორის პირველს (ჩიტები გამოვრიცხოთ) რაკი ეს ატლანტის ოკეანეზე გადაფრენის პირველი მცდელობა იყო ისტორიაში.

ამ ამბის სულისჩამდგმელი უოლთერ უელმენი (Walter Wellman) იყო, ამერიკელი ჟურნალისტი, მოგზაური და ავიატორი. შეიამხანაგა მელვინ ვენიმენი (Melvin Vaniman) ინჟინერი, ავიატორი და იმ დროის სახელგანთქმული ფოტოგრაფი – დღეს ასეთ ადამიანებს ექსტრემალებს უძახიან, იმ დროს კი აკრობატ-ფოტოგრაფად იცნობდნენ – ყველანაირ სარისკო ნაბიჯზე იყო თანახმა, ოღონდ კი კარგი კადრი მოეხელთებინა.

ამ ორის გარდა, ექსპედიციის მონაწილეთა შორის იყვნენ რადიო-ტექნიკოსი ჯექ ირვინი (Jack Irwin) ბრიტანელი შტურმანი მიურეი საიმონი (Murray Simon) და სხვა ორი წევრი. დაკიდევ ჟღალბეწვა კატა ქიდდო (Kiddo the Cat).

პრეზიდენტი და პატრიარქი გამოხატვის თავისუფლების წინააღმდეგ

ეს პოსტი 2009 წელს დავწერე ჩვენს ქვეყანაში მიმდინარე ერთ კონკრეტულ ამბავზე, რომელიც ახლა, ალბათ, არც გეხსომებათ და გამოვაქვეყნე (სხვა ბლოგზე).
მაგრამ ასეთი ამბები სულ ხდება ჩვენ თავს და ცენზურის საფრთხე მუდამ არის. მიშა იქნება თუ გრიშა სალომე.
ქვეყანაში, რომლის ასაკის მსხლის ხე აქვთ ჩვენ პაპებს ეზოში, საფრთხე, რომ პირს ამოგიკეტავენ – არ არის. იმიტომ რომ ამაზე იზრუნეს ამერიკელმა ხალხმა, დამფუძნებელმა მამებმა, პრეზიდენტმა ჯეიმს მედისონმა, კონსტიტუციის პირველმა შესწორებამ და იცავს უზენაესი სასამართლო. და ისეთ დაცურებულსაც კი, როგორიც ახლანდელი პრეზიდენტია (ამერიკის) ცენზურის შემოღება არ შეუძლია.

***

1988 წელს აშშ-ის უზენაესმა სასამართლომ გამოიტანა უმნიშვნელოვანესი ვერდიქტი საქმეზე: Hustler Magazine, Inc. vs. Falwell, რომელიც აშშ პრესამ შერაცხა პროცესად “ეშმაკისა ღმერთის წინააღმდეგ”.

1983 წელს ჟურნალმა Hustler გამოაქვეყნა სატირა ცნობილ მღვდელსა და ქადაგზე, ღირს მამა ჯერი ფალველზე – მოგონილი ინტერვიუ, სადაც ფალველი ვითომ ყვებოდა, თუ როგორ გამოთვრა პირველად და ჰქონდა ინცესტი საკუთარ დედასთან. გვერდს მცირე შრიფტით დართული ჰქონდა წარწერა, რომ მასალა წარმოადგენდა პაროდიას.

ამ პუბლიკაციის მიზანი იყო მორალიზმისა და საზოგადოების ფარისევლობის გაშარჟება იმგვარი უკიდურესი ფორმით, როგორც ეს, ზოგადად, სჩვეოდა Hustler-ის დამფუძნებელსა და გამომცემელს, ლარი ფლინტს.